Sipas Federatës Ndërkombëtare të Diabetit (IDF), 387 milionë njerëz në botë vuajnë aktualisht nga diabeti dhe çdo shtatë sekonda një person vdes nga diabeti. Vlerësohet se kjo shifër do të rritet në 592 milionë në 20 vitet e ardhshme.
Diabeti tek fëmijët – shkaku Diabeti tip 1 është forma më e zakonshme e diabetit që shfaqet tek fëmijët: nga 90 deri në 95% e fëmijëve nën moshën 16 vjeç që kanë diabet, kanë diabet të këtij lloji. Diabeti shfaqet për shkak të paaftësisë së pankreasit për të prodhuar insulinë. Diabeti i tipit 1 klasifikohet si një sëmundje autoimune, që nënkupton një gjendje në të cilën sistemi imunitar i trupit “sulmon” indet dhe organet e veta. Në diabetin e tipit 1, qelizat që prodhojnë insulinë të vendosura në pankreas shkatërrohen. Ashtu si tek të rriturit, shkaku i diabetit në fëmijëri ende nuk është i qartë.
Çfarë është diabeti i tipit 1?
Diabeti i tipit 1 është një sëmundje autoimune në të cilën pankreasi ndalon së prodhuari insulinë – një hormon thelbësor që lejon glukozën në gjak të lëvizë në qeliza, në mënyrë që ato të mund ta përdorin atë si energji. Rreth 64,000 njerëz në Shtetet e Bashkuara diagnostikohen me diabet të tipit 1 çdo vit, sipas The Healthy. Shumë më pak i zakonshëm se diabeti i tipit 2, tipi 1 përbën 5 deri në 10 përqind të të gjitha rasteve të diabetit në SHBA. Edhe pse mund të ndodhë në çdo moshë, ajo diagnostikohet kryesisht nga fëmijëria deri në fund të të 30-tave. Mosha më e zakonshme për këtë diagnozë në SHBA është rreth 14 vjeç.
Diabeti i tipit 1, i cili njihet si diabeti i të miturve, zhvillohet kur pankreasi nuk prodhon më insulinë.
Është mirë të dini diçka për shenjat që mund të tregojnë se fëmija juaj është i prekur nga kjo sëmundje.
Simptomat e diabetit tek fëmijët – si ta njohim atë? Simptomat kryesore janë të njëjta si tek të rriturit. Zakonisht shfaqen disa javë larg njëri-tjetrit:
etja e tepërt
humbje peshe
lodhje
urinim i shpeshtë
uria e vazhdueshme.
Simptoma që janë më specifike për fëmijët:
dhimbje barku
dhimbje koke ose probleme me sjelljen të paqartë, ndryshime humori dhe nervozizëm.
Fillimi i diabetit tek fëmijët nën 5 vjeç
Ndryshe nga diabeti i tipit 2, i cili shfaqet kryesisht tek të rriturit dhe është rezultat i obezitetit dhe mungesës së aktivitetit fizik, diabeti i tipit 1 shfaqet si pasojë proceset autoimune në organizëm, pra kur pankreasi prodhon pak ose aspak insulinë Frekuenca e kësaj forme diabeti tek fëmijët dhe të rinjtë është rritur ndjeshëm në 50 vitet e fundit dhe fakti që sëmundja po vërehet gjithnjë e më shumë tek fëmijët më të vegjël, veçanërisht fëmijët nën moshën 5 vjeç, janë veçanërisht shqetësues. Diabeti i tipit 1 shfaqet shumë shpesh në mënyrë të papritur dhe më shpesh tek fëmijët dhe të rinjtë. Simptomat e para të sëmundjes janë urinimi i shpeshtë, etja e tepërt, humbja e peshës dhe lodhja.
Terapia me insulinë e rregulluar sipas moshës
“Aq sa prindërit janë të vetëdijshëm për seriozitetin e komplikimeve kronike që mund të sjellë kjo sëmundje, është ekipi mjekësor ai që motivon dhe ofron mbështetje të vazhdueshme përmes edukimit për kontrollin sa më të mirë të sëmundjes. Qëllimi i edukimit dhe trajtimit të diabetit është pikërisht parandalimi ose vonimi i shfaqjes së komplikimeve të mundshme kronike”.
Diabeti i tipit 1 trajtohet kryesisht me insulinë dhe matje të glukozës në gjak, ku terapia me insulinë përshtatet gjithmonë me moshën e fëmijës. Por një pjesë shumë e rëndësishme dhe e pashmangshme e trajtimit është pikërisht dieta e duhur e diabetikëve dhe aktiviteti i rregullt fizik.
Përkatësisht, aktiviteti i rregullt fizik është dëshmuar të jetë një nga faktorët më të rëndësishëm për zvogëlimin e shkallës së komplikimeve të mëvonshme të sëmundjes. Shumë studime klinike kanë treguar se fëmijët dhe adoleshentët me diabet të tipit 1 që ushtrojnë rregullisht kanë nevojë për më pak insulinë për të njëjtën shkallë të kontrollit metabolik. Një mënyrë jetese e ulur, mbipesha dhe dieta e papërshtatshme janë faktorët kryesorë të rrezikut për zhvillimin e diabetit, ndaj është jashtëzakonisht e rëndësishme të angazhoheni rregullisht në sport, i cili është një nga masat më të rëndësishme në trajtimin dhe rregullimin e diabetit të tipit 1 dhe tipit. 2.
Diabeti tek fëmijët – të ushqyerit
Tek fëmijët që vuajnë nga diabeti, pavarësisht nëse është i tipit 1 apo 2, është veçanërisht e rëndësishme t’i kushtohet vëmendje ushqimit të duhur, me tre vakte kryesore dhe dy mes shujtave. Dieta duhet të jetë e pasur me fibra dhe karbohidrate. Perimet jeshile, produktet e qumështit, fasulet dhe llojet e ndryshme të qiqrave, tuni, salmoni dhe manaferrat janë sigurisht në krye të piramidës ushqimore cilësore. Ëmbëlsirat nuk janë të ndaluara, ato lejohen në sasi të moderuar. Në dietë mund të përdoren edhe ëmbëlsues të ndryshëm zëvendësues. Për të motivuar pacientët që të ushqehen siç duhet, diabetologët theksojnë se nuk ka ushqime të ndaluara. Megjithatë, duhet theksuar se është e mirë të shmangni ushqimet e skuqura dhe të pjekura, pijet e ëmbla, të gazuara me ngjyra, bukën dhe pastat e bardha, ëmbëlsirat e rënda, mishin me yndyrë.
Aktiviteti i rregullt fizik për kontroll të mirë të sëmundjes Hulumtimet kanë treguar se aktiviteti fizik i rregullt, i përditshëm është një nga faktorët më të rëndësishëm me anë të të cilit njerëzit që vuajnë nga diabeti mund të mbajnë kontroll të mirë metabolik të sëmundjes për një kohë të gjatë. Ata gjithashtu treguan se në mesin e njerëzve me diabet që kanë kontroll të mirë metabolik të sëmundjes, ata që merren rregullisht me aktivitet fizik kanë një frekuencë më të ulët të komplikimeve dhe një cilësi më të mirë të jetës sesa ata që nuk janë rregullisht aktivë fizikisht.
Rëndësia e madhe e sportit
Në qelizat muskulore të stërvitura mirë, me ndihmën e insulinës, glukoza përdoret më shpejt dhe më lehtë dhe përdoret për nevoja energjetike. Gjithashtu, aktiviteti fizik që është në përputhje me moshën, gjininë dhe aftësitë e fëmijës është i rëndësishëm jo vetëm për shëndetin fizik, por edhe për shëndetin psikologjik të fëmijës./natalmedia.com/
*Materialet dhe informacionet në këtë portal nuk mund të kopjohen, të shtypen, ose të përdoren në çfarëdo forme tjetër për qëllime përfitimi pa miratimin e drejtuesve të “natalmedia”
